I wsza – Wielka Światowa wojna, wybuchła w Europie w 1914 roku , mimo zakresu Europejskiego szybko przerodziła się w konflikt światowy. Oprócz wielu zbrojnych powiązań o zakresie międzynarodowym, trwająca 4 lata wojna pozycyjna , na okopy, przyniosła miliony ofiar dziennie, zarówno po stronie wojsk frontu wschodniego jak i zachodniego. Odmrożenia, rany, choroby zakaźne szerzące się w oziębłych , wilgotnych okopach wpływały także na morale wszystkich walczących. Dodatkowo po raz pierwszy użyto gazu musztardowego, jako broni gazowej, do tej pory nigdy nie znanej. W Polsce był to grudzień 1914 roku w bitwie pod Bolimowem, zaś w Europie to tereny dzisiejszej Belgii i Francji .Gdzie do dnia dzisiejszego zachowało się wiele widocznych śladów tamtej, jakże krwawej wojny. Po latach bezsensownej walki na wyniszczenie, w listopadzie 1918 roku , podpisano we Francji pokój.
Upragniony pokój , dał wolność i bezpieczeństwo cywilom i żołnierzom, choć losy Europy po upadku wpływowych światowych Mocarstw wydawały się przesądzone, nie były jednak pewne. Na gruzach monarchii powstawały niepodległe państwa, w tym Polska, Czechosłowacja czy Węgry. Niestety zakończenie wojny doprowadziło do kolejnych zamieszań o ziemię, tworzenie granic. Wojna pozostawiła po sobie tysiące kalek i inwalidów wojennych, czego dowodem jest chociażby Polski Związek Inwalidów Wojennych założony w 1919 roku- jest to najstarszy związek weteranów-kombatantów działający w Polsce. Oprócz wyżej wspomnianych wojna pozostawiła miliony zmarłych, poległych i zaginionych. Rozrzucone po Europie mogiły własnych rodaków walczących we wszystkich możliwych armiach konfliktu, tworzyła olbrzymi problem, katalogowania, tworzenia , porządkowania cmentarzy wojennych . W Czasie tejże wojny poznano jak wiele ofiar dał ten czteroletni konflikt, ale obraz ofiar przyćmiły nowe poziomy życia, brak zaborców i własno stanowiący byt. Niemniej jednak warto wspomnieć nasz tematyczny zakres. Wracając do roku 1915 , kiedy to z granic Królestwa Polskiego sprzymierzone Armie Austro Węgier i Prus bezpowrotnie wyparli Carskie Rosyjskie Wojska , rozpoczeły po wzajemnym podziale Kraju wprowadzanie własnej administracji rządowej. Prusacy jak i Austro-Węgry rozpoczeli porządkowanie cmentarzy od utworzenia specjalnych komend wydziałów grobów wojennych. Masowe odlewnie krzyży, obróbka kamienia i kucie napisów, masowe stolarskie prace nad krzyżami i ogrodzeniami oraz zagospodarowanie zieleni wraz z nierównomiernymi funduszami natężały się w ówczesnym Królestwie Polskim. Można Powiedzieć że zaborcy dokonali uporządkowania które w spadku pozostawili wolnym niepodległym córkom, których byli macochami. Tak więc , w Polsce w 1919 roku, powstaje Polski Żałobny Krzyż- Towarzystwo opieki nad grobami Bohaterów, następnie Polskie Towarzystwo Opieki nad grobami wojennymi, które działając w Wilnie, Lwowie i w Warszawie , aż do 1939 roku a więc do wybuchu II wojny światowej spełniało swój obowiązek. Lata XX ubiegłego wieku oprócz mogił i cmentarzy z okresu Wielkiej Wojny, przyniosły także mogiły z wojny Polsko-Bolszewickiej w 1919 i 1920-21 roku. Zwłaszcza na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Niestety II wojna światowa, Okupacja Hitlerowska a następnie Komunizm w Polsce blokował działania samodzielnych organizacji a w tym Polskiego Żałobnego Krzyża. Warto wspomnieć że oprócz wspomnianego działał Polski Biały Krzyż – do opieki nad wdowami po weteranach oraz humanitarny Czerwony Krzyż. Realizując Idee i statut Polskiego Żałobnego Krzyża, w 2016 roku powołaliśmy a raczej wznowiliśmy z nazwą która jako pierwsza miała funkcjonować ” POLSKI CZARNY KRZYŻ ” jako Towarzystwo Opieki nad cmentarzami Wojennymi i miejscami pamięci . Polski Czarny Krzyż , opiekuje się cmentarzami, porządkuje je i kataloguje, oraz prowadzi kwerendy. Od 2019 roku organizacja posiada status społecznego Opiekuna Zabytków – ponieważ miejsca pamięci oraz cmentarze zwłaszcza wojenne są często zabytkami. Niemniej jednak idea z 1919 roku w 2019 roku pozwoliła nam na skromne obchody 100 lecia organizacji, co mobilizuje nas do większej aktywności i pracy dla dobra pamięci historycznej. Polski Czarny Krzyż prowadzi obszerna dokumentację działań nie tylko I czy II wojny światowej ale także wojny Polsko Bolszewickiej , której 100 lecie w tym roku obchodzimy, Powstań Narodowych w tym Styczniowego, Listopadowego czy Kościuszkowskiego oraz od 2019 roku rozpoczęliśmy upamiętnianie Polskich Kresów II RP, ofiary ludności cywilnej w walkach z UPA oraz zbrodni Sowieckich na Polskich Żołnierzach, Pogranicznikach i Funkcjonariuszach Policji Państwowej II RP. Jako prezydent organizacji zachęcam do współpracy dla dobra pamięci historycznej. Jako początkowa działalność Polski Czarny Krzyż bierze swój początek w Stowarzyszeniu Pamięci Historii Tradycji Kultury i Rozwoju które to 1.listopada 2016 roku uchwałą powołało ” projekt ” oddział do istnienia a raczej wznowiło działalność wedle tradycji z 1919 roku.
polskiczarnykrzyz@onet.eu
PREZYDENT POLSKIEGO CZARNEGO KRZYŻA
ŁUKASZ KAROL ULIASZ
Prezes Stowarzyszenia Pamięci Historii Tradycji Kultury i Rozwoju
Ambasador OKM – Etosu Policji Państwowej II RP Rodziny Policyjnej Łódź
Ustawowy Społeczny Opiekun Zabytków